เกร็ดน่ารู้พระราชพิธีพระบรมศพ...ที่มาของการให้ “ประชาชนถวายบังคมพระบรมศพ”

 
พสกนิกรทั่วสารทิศ ยังคงหลั่งไหลเดินทางเข้ากราบถวายบังคมพระบรมศพ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ณ พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ในพระบรมมหาราชวัง อย่างต่อเนื่อง หลังจากที่สำนักพระราชวัง ได้เปิดให้ประชาชนเข้ากราบถวายบังคมพระบรมศพ ตั้งแต่วันที่ 9 พฤศจิกายน 2568 ที่ผ่านมา

สำหรับการเปิดให้ประชาชน ได้เข้ากราบถวายบังคมพระบรมศพพระมหากษัตริย์ พระราชินี พระบรมวงศานุวงศ์ หรือเจ้านายชั้นสูงของไทย เพื่อแสดงความจงรักภักดีและแสดงความอาลัยต่อการจากไปของพระองค์ โดยเกิดขึ้นครั้งแรกในพระราชพิธีพระบรมศพรัชกาลที่ 5

โดยข้อมูลจากเว็บไซต์ “ศิลปวัฒนธรรม” ( www.silpa-mag.com ) ได้อ้างอิงถึงที่มาของการให้ “ประชาชนถวายบังคมพระบรมศพ” ว่า การอนุญาตให้ประชาชนถวายบังคมพระบรมศพนี้ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ทรงกล่าวไว้ใน “ประวัติต้นรัชกาลที่ 6” พระราชนิพนธ์ในพระองค์ว่า เกิดขึ้นครั้งแรกในพระราชพิธีพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ซึ่งเป็นพระราชบิดาของพระองค์

ทั้งนี้รัชกาลที่ 6 ยังทรงให้ข้อมูลอีกว่า บุคคลที่เป็นคนต้นคิดให้ประชาชนถวายบังคมพระบรมศพ ไม่ใช่ใครอื่นใด แต่เป็น “สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ” นั่นเอง

การริเริ่มให้มีแนวปฏิบัติดังนี้ ซึ่งไม่มีใครเคยทำมาก่อน ย่อมมีคนทัดทาน แต่สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ก็ทรงมีเหตุผลอันดี ดังที่รัชกาลที่ 6 ทรงระบุว่า สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงให้เหตุผลไว้ว่า แต่ก่อนนั้นราษฎรไม่ได้มีโอกาสได้เข้าใกล้พระเจ้าแผ่นดินมากนัก จึงทำให้พวกเขากลัวมากกว่ารัก

ทั้งในอดีต ประชาชนล้วนขึ้นตรงกับเจ้านายหลายฝ่ายหลากอำนาจ ทำให้การจะเข้าใกล้พระมหากษัตริย์เป็นเรื่องไม่น่าไว้ใจ

แต่เมื่อรัชกาลที่ 5 ทรงแก้ไขประเพณีดังกล่าว อีกทั้งยังพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ราษฎรได้มีโอกาสแลเห็นพระองค์ และเข้าเฝ้าใกล้ ๆ ได้ ราษฎรจึงรักใคร่พระองค์ และเมื่อรัชกาลที่ 5 เสด็จสวรรคต พวกเขาจึงมีความโศกเศร้าอันแท้จริง

จากพระราชนิพนธ์ดังกล่าว อาจวิเคราะห์ได้ว่า การอนุญาตให้ “ประชาชนถวายบังคมพระบรมศพ” นี้ ถือเป็นธรรมเนียมใหม่ เพื่อเป็นพื้นที่ให้คนไทยได้แสดงความอาลัยต่อพระมหากษัตริย์ไทยที่ตนเคารพรัก ทั้งยังสะท้อนให้เห็นว่า รัชกาลที่ 5 ทรงเป็นที่รักยิ่งของประชาชนมากเพียงใด ตามพระนามที่ได้รับอย่าง “ปิยมหาราช”

และนับจากครั้งนั้น การอนุญาตให้ประชาชนเข้ากราบถวายบังคมพระบรมศพ จึงถือเป็นธรรมเนียมของไทยที่ได้สืบทอดกันมา

สำหรับการเข้ากราบถวายบังคมพระบรมศพ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทางสำนักพระราชวังได้มีการจัดระเบียบและอำนวยความสะดวกในการเข้ากราบถวายบังคมพระบรมศพ โดยเปิดให้ประชาชนเข้าได้ใน 4 ช่วงเวลา ได้แก่

• ช่วงที่ 1 (08.00 น.- 10.45 น.)
• ช่วงที่ 2 (12.00 น.– 16.45 น.)
• ช่วงที่ 3 (17.45 น.– 18.30 น.)
• ช่วงที่ 4 (19.45 น.– 21.00 น.)

ขณะที่กรุงเทพมหานครได้จัดเจ้าหน้าที่และจิตอาสา ร่วมกันปฏิบัติหน้าที่ดูแลความเรียบร้อยและอำนวยความสะดวกให้กับประชาชนอย่างรอบด้าน รวมถึงประชาสัมพันธ์ให้คำแนะนำต่างๆ ทั้งจุดบริการ จุดพักคอย และเส้นทางเข้า-ออกอย่างเป็นระบบ เพื่อให้ประชาชนเข้ากราบถวายบังคมพระบรมศพ ได้อย่างทั่วถึงและปลอดภัย

#nbtconnext #พระราชพิธีพระบรมศพ